عفونت گوش کودکان زمانی رخ می‌دهد که به هر دلیلی در پشت پرده‌ی گوش باکتری یا ویروس‌هایی جمع شوند. این میکروب‌ها همراه با ترشحاتی آبکی پشت پرده جمع می‌شوند. در بعضی از موارد فشار ترشحات پشت پرده به حدی می‌رسد که باعث پاره شدن آن می‌شوند. به این نوع عفونت که در بین کودکان رایج است، عفونت گوش میانی یا اوتیتیس مدیا (otitis media) گفته می‌شود.
نوع دیگر این مشکل، عفونت گوش خارجی (otitis externa) می‌باشد. کانال یا مجرای گوش متورم و قرمزرنگ می‌شود. به این عفونت «گوش شناگر» یا swimmer’s ear هم گفته می‌شود. زیرا معمولا بر اثر قرار گرفتن در معرض آب به صورت متناوب، به وجود می‌آید. این روند باعث می‌شود مجرای گوش در برابر تورم آسیب‌پذیر شود.
در بسیاری از موارد عفونت گوش میانی پس از عفونت سینوس‌ها یا سرما خوردگی به وجود می‌آید. معمولا به مرور و خودبهخود از بین می‌رود. اما اگر برای زمان طولانی در پشت پرده بماند، ممکن است به گوش چسب تبدیل شود.
مقاله پیشنهادی: دلایل شنیدن صدا در سر
گوش چسب ماندگاری بیشتری دارد و ممکن است برای چندین هفته یا حتی چند ماه به درازا بکشد. در این مدت شنوایی کودک تا حدی دچار اختلال می‌شود. و حتی ممکن است باعث بروز مشکلات جدی‌تری هم بشود.
عفونت گوش کودکان چه علائمی دارد؟
یکی از رفتاری علائم هشداردهنده برای فهمیدن بیماری‌های کودکان و همین‌طور عفونت گوش کودکان، تغییر خلق‌وخو می‌باشد. بی‌خوابی، گریه کردن، بی‌قراری کردن و اصطلاحا نق زدن بیش از حد معمول، نشانه‌ی وجود مشکل می‌باشد.
در صورت دیدن علائم جدی و درد شدید کودک در مراجعه به پزشک متخصص (گوش، حلق و بینی) تردید نکنید.
علائم عفونت گوش میانی
عفونت گوش کودکان : گوش میانی
1- تب 38 درجه سانتی‌گراد و بالاتر (دمای نرمال 37 درجه می‌باشد)
تب از اصلی‌ترین علایم عفونت گوش میانی است. البته این نشانه بیشتر در نوزادان و خردسالان بروز می‌کند.
2- خروج ترشحات زرد یا سفید و حتی خون و بوی نامطبوع
این نشانه در نوزادان کمتر دیده شده اما علامت قطعی عفونت گوش کودکان می‌باشد. قبل‌تر گفتیم که عفونت پشت پرده‌ی گوش جمع می‌شود. بنابراین خروج ترشحات می‌تواند نشانه‌ای از سوراخ شدن یا پارگی پرده‌ی گوش باشد. این ترشحات همچنین بوی نامطبوعی ساطع می‌کنند.
3- مشکلات گوارشی و بی‌اشتهایی
از آنجایی که ویروس یا باکتری‌های عفونت‌زا ممکن است به دیگر نقاط بدن از جمله روده و معده هم سرایت کنند، امکان مبتلا شدن کودک به اسهال و استفراغ هم وجود دارد.
علاوه بر نارسایی معده و روده، عفونت گوش و درد ناشی از آن جویدن و بلعیدن غذا را برای کودک سخت می‌کند. این عوامل در کنار هم‌دیگر باعث بی‌اشتهایی کودک می‌شوند.
4- دست زدن به گوش و گرفتن آن
عفونت گوش کودکان به طور طبیعی باعث می‌شود، کودک به هر دلیلی گوش خود را بگیرد یا بکشد. اما اگر این رفتار در کنار دیگر نشانه‌ها دیده شود، می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از گوش درد (ناشی از عفونت یا تورم) در نظر گرفته شود.
5- عفونت گوش کودکان باعث اختلال در شنوایی می‌شود
اگر حجم ترشحات و عفونت زیاد شود و یا گوش چسب بروز کند، ممکن است شنوایی کودک دچار مشکل و واکنشش به صداها کمتر شود. البته این کم‌شنوایی موقتی است و پس از رفع عفونت گوش، کودک شنوایی خود را باز می‌یابد.
علائم عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی
- قرمزی
- تورم
- پوست‌پوست شدن مجرای گوش
- خارش گوش
- کاهش شنوایی
- احساس گرفتگی در گوش
- شدت یافتن درد با کشیدن و دست زدن به گوش خارجی
- تب
- وجود ترشحات زرد یا چرک
علل عفونت گوش چیست؟
علت‌های عفونت گوش خارجی
موم، جرم یا ترشحات طبیعی گوش (یا سرومن cerumen) از مجرای گوش در برابر عفونت، موجودات ریز و یا میکروسکوپی و خشکی محافظت می‌کند. شسته شدن و پاک‌سازی مداوم گوش، خاراندن و خارج کردن با گوش پاک‌کن جرم گوش را از بین می‌برد و مجرای گوش را در برابر خطرات (از جمله عفونت، خشکی و زخم شدن) بی‌دفاع می‌کند.
شنا کردن یا دوش گرفتن مکرر می‌تواند باعث عفونت گوش خارجی شود. آبی که در مجرای گوش باقی می‌ماند مستعد پرورش باکتری‌هاست.
همچنین بخوانید: 7 روش درمان وزوز گوش و دلایل وزوز گوش
در بعضی مواقع عفونت بر اثر صدمه دیدن پوست داخل مجرای گوش رخ می‌دهد. استفاده طولانی‌مدت از هندزفری یا هدفون، وارد کردن جسم خارجی (انگشت، گوش پاک‌کن، دستمال کاغذی) می‌تواند به پوست آسیب بزند. این آسیب‌دیدگی یا التهاب راه ورود ویروس و باکتری به گوش است.
با خشک نگه داشتن، یا زود خشک کردن گوش می‌توان از بروز مشکلات جلوگیری کرد. برای مثال هنگام شنا یا حمام کردن با گوش‌گیر، کلاه شنا، و یا روغن زدن به ورودی مجرای گوش می‌توان از ورود آب به مجرا جلوگیری کرد.
علت عفونت گوش میانی
شیپور یا لوله‌ی استاش گوش میانی را به انتهای حلق متصل می‌کند. وظیفه‌اش کنترل فشار هوای پشت پرده‌ی گوش (گوش میانی) و متعادل کردن آن نسبت به فشار خارجی است.
در کودکان این لوله کوچک‌تر و افقی‌تر است. این نکته سبب می‌شود خروج مایعات احتمالی از گوش سخت باشد. زمانی که لوله‌ی استاش به خاطر التهاب و تورم، سرماخوردگی و یا بیماری تنفسی مسدود شود، مایعات نمی‌توانند خارج شوند و پشت پرده جمع می‌شوند. ترشحات و باکتری‌ها پشت پرده مانده و در آنجا عفونی می‌شوند. طور عفونت گوش کودکان از بزرگ‌سالان شایع‌تر است.
عفونت گوش کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان عفونت گوش
درمان اصلی هرگونه عفونت از جمله عفونت گوش نوزاد استفاده از آنتی‌بیوتیک می‌باشد. اما به دلیل عوارض جانبی احتمالی برای کودکان، پزشک سعی می‌کند از همان ابتدا آنتی بیوتیک برای عفونت گوش تجویز نکند. عوارضی از جمله مشکلات گوارشی، آلرژی، مقاوم شدن بدن به آنتی‌بیوتیک‌ها و غیره باعث می‌شوند که پزشک تجویز آنتی‌بیوتیک را به تاخیر بیاندازد.
بنابراین در صورت نداشتن تب بالا و درد شدید، پزشک 2-3 روز وقت می‌دهد تا در صورت امکان، عفونت خودبهخود بهبود یابد.
در صورت شدیدتر شدن عفونت گوش کودکان ، به نوزادان 6-24 ماهه دوره‌ی 10 روزه‌ی مصرف آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. همچنین به کودکان بالای دو سال دوره‌ی 5 روزه آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. پزشک ممکن است در صورت وجود درد شدید، مسکن (مثل استامینوفن کودکان) تجویز کند.
درمان خانگی عفونت گوش توصیه نمی‌شود و از دادن هرگونه داروی عفونت گوش به کودکان بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله با چگونگی بروز عفونت گوش کودکان و انواع آن آشنا شدیم. نشانه‌ها و عوامل آن را بررسی کردیم. و در آخر راه‌های پیشگیری و درمان عفونت را بیان کردیم. شما می‌توانید در صورتی که هر گونه مشکل شنوایی یا نیاز به مواردی مانند سمعک گوش دارید، از طریق راه‌های ارتباطی با کلینیک شنوایی سنجی مهرآذین در ارتباط باشید.
منبع:
https://www.health.harvard.edu/childrens-health/new-guidelines-for-treating-ear-infections